Küçük kesilerden bir kamerayla eklemin içine girilerek bu bölgelerdeki bozuklukların tedavi edildiği Artroskopik cerrahi, son yıllarda çok önem kazanmaya başladı. Diz, omuz, kalça, dirsek, ayak bileği ve el bileği gibi vücudumuzdaki tüm eklemlerde uygulanabilen bu cerrahi işlem ameliyat sonrasında hastaya kaliteli bir yaşamın kapılarını açıyor!

Artroskopik cerrahi, ağırlıklı olarak dizde meydana gelen sorunlarda kullanılıyor. Eklemin en fazla zarar gördüğü, yük bindiği, travmatize olduğu yerler olan diz bölgeleri vücut ağırlığımızın dört katı kadar fazla ağırlığı taşıyor. Bu nedenle de bu bölgelerde ortaya çıkan sorunlar yaşam kalitesini olumsuz yönde etkiliyor. Medistate Kavacık Hastanesi Ortopedi ve Travmatoloji Uzmanı Yrd. Doç. Dr. Mustafa Tekkeşin, önceleri açık cerrahiyle yapılan ameliyatların; eklemler, yumuşak doku ve kıkırdağa zararları olduğunu belirterek aynı zamanda hastaların gündelik yaşamları ve işe dönüş sürelerinin de çok uzun olduğuna dikkat çekti. Yrd. Doç. Dr. Mustafa Tekkeşin konu ile ilgili sorularımızı cevapladı…

Artroskopik cerrahi hangi durumlarda kullanılıyor?

Diz, omuz bölgesi travmaları, kalça, ayak bileği travmaları da Artroskopik cerrahinin kullanıldığı alanlar. Eklemin en fazla zarar gördüğü, yük bindiği, travmatize olduğu yerler olan diz bölgeleri, vücut ağırlığımızın dört katı kadar fazla ağırlık taşıyor. Bu nedenle artroskopik cerrahinin en yaygın kullanıldığı bölge diz bölgesi. Çünkü her insanın yaşamının herhangi bir anında diz bölgesinde meydana gelen ve yaralanmasına neden olan travmalar, aktivite kısıtlamasına neden olur. Dirseğinde ya da omuzunda bir sorun olan kişi, ağrı uykudan uyandırıncaya ya da hareketi kısıtlanıncaya kadar hekime başvurmazken, dizindeki ağrı nedeniyle yürüyemediği ve hareket edemediği için daha çabuk hekime başvurur.

Diz bölgesinde hangi sorunlar görülüyor?

Daha çok menisküs yaralanmaları ve yırtılmaları görülüyor. Ön çapraz bağ ve arka çapraz bağ yaralanmaları, dizdeki kıkırdak lezyonları, kireçlenmeye bağlı ve kıkırdakları ilgilendiren problemler de en sık karşılaşılan sorunlar arasında yer alıyor.

Kıkırdak lezyonları

Kıkırdak lezyonları bazen travmalar, bazen de sebebinin bilinmediği nedenlerden kıkırdağın kemik bölgesinden ayrılmasıyla ortaya çıkıyor. Her yaşta görülebilen bu sorunda dizin bir bölgesinde kıkırdak halka şeklinde kopuyor ve kıkırdak yerinden koptuktan sonra arkasında başka kıkırdak doku olmadığı için vücut kendini yenileyemiyor. Kopan parça kıkırdak arasına düştüğünde eklemin hareketini engelliyor. Buna bağlı olarak da hastada takılmalar, ağrı ve kilitlenmeler görülüyor. Sıklıkla diz bölgesinde görülen kıkırdak lezyonlarına aynı zamanda dirsek, ayak bileği ve omuz gibi eklem olan her yerde rastlanıyor. Kıkırdak lezyonları da Artroskopik cerrahi ile başarılı sonuçlara ulaşılan sorunlardan biri.

Menisküs yırtıkları

Menisküste meydana gelen sorunlar neden önemli?

Menisküs dizin içindeki önemli bir yastık, süspansiyon mekanizması çok değerli bir yapı. 7-8 yaşlarındaki çocuktan 80 yaşındaki bir kişiye kadar her yaş grubunda menisküs yırtılmaları görülüyor. Menisküs kayıpları sonrasında gelişen artrozlar, problemler, aktivite azlığı ile adale zayıflaması, kondüsyonel yetersizlik gibi sorunlar beraberinde dizde yeni problemlerin oluşmasına neden olabiliyor.

Menisküs neden yırtılıyor?

Yırtılmaların temel sebebi yüksek enerjili travmalar. Bunun yanında menisküste yırtıklar, kağıt yırtığına benzer küçük yırtıklarla başlayıp, 40-50’li yaşlarda büyük yırtıklara dönüşebilir. Bu durumda birçok hasta yırtılmanın niye yaşandığını anlamıyor. Ancak bu sonuç dejenerasyon dediğimiz olaydır ve zaman içindeki yıpranmalar sonucunda basit hareketlerde bile yırtılma yaşanabilir.

Hastada nasıl belirtiler görülüyor?

Ani ortaya çıkan menisküs yırtıklarında hasta şiddetli bir ağrı yaşıyor, eğilip kalkamaz hale geliyor, merdiven çıkmakta zorlanıyor. Bir anda bıçak saplanması şeklinde tarif edilen ağrılar yaşıyor. Bu ağır şikayetlerden dolayı hasta bir an önce hekime giderek ağrılarından kurtulmak istiyor. Dejenerasyon sonucuortaya çıkan yırtıklar ise zamanla ortaya çıkıyor ve belirtileri de yırtık büyüdükçe artıyor.

Erken yaşlarda ortaya çıkan menisküs yırtıkları sonraki dönemlerde hareket kabiliyetini azaltıyor mu?

Eskiden menisküs ameliyatlarından yaklaşık 10-15 yıl sonra eklemler incelendiğinde çok ciddi oranda kireçlenmelerin yaşandığı görülüyordu. Bu nedenle hastaların yaşam kalitesi çok ciddi oranda düşüyordu. Ancak artroskopik cerrahi sonrasında bu sorun artık görülmüyor.

Erken teşhisin avantajları neler?

Erken dönemde teşhis ve tedavi menisküs kayıplarının önüne geçiyor. Erken yapılan ameliyatlar sonrasında menisküs kaybı ancak yüzde 10 oranında yaşanırken, hastanın önemsememesi, geciktirmesi ve yeni bir travmayla büyük bir yırtık oluşması sonrasında hasta yüzde 70 oranında kayıpla karşılaşılabiliyor. Sonuçta dizin içerisinde süspansiyon yapan bu yastık kayboldukça aşırı yüke bağlı olarak kıkırdağın harabiyeti de daha fazla oluyor.

Çapraz bağ yaralanmaları

Ön çapraz bağ yaralanmaları çoğunlukla spor yaparken ortaya çıkıyor. Özellikle son yıllarda insanlar spor yapmaya daha fazla önem verdikleri için genç yaşın hastalığı olarak bilinen bu sorun artık ileri yaşlarda görülmeye başlandı. Ön çapraz bağ yaralanmalarında da artroskopik cerrahi başarıyla uygulanıyor. Ameliyat sırasında artroskopik olarak ön çapraz bağ yenileniyor. Hastalar normal yaşantılarına çok kısa sürede dönebiliyor. Hastanın biyolojik yaşı, isteği ve yaşam kalitesi uyuyorsa her yaşta bu ameliyatlar yapılabiliyor.

Hastaların yaşam kalitesi artıyor

Artroskopik cerrahide deneyim arttıkça ameliyat süreleri gittikçe kısaldı. Bu sürelerin kısalmasıyla da doğal olarak hastalar aynı gün içinde evlerine ve günlük yaşantılarına da çok daha hızlı dönebilir hale geldi. Bunun yanında genel olarak bu cerrahinin avantajlarını şöyle sıralayabiliriz:

• Ameliyat sırasında 0.5 cm.’lik kesilerden işlem yapıldığı için büyük bir cilt kesisi yok. Kesi küçük olduğu için yara iyileşmesi sorunları ve enfeksiyon gibi istenmeyen problemler çok az görülüyor.
• Hastanede yatış süresi kısalıyor. Genellikle aynı gün ya da ertesi gün hasta taburcu ediliyor.
• Hastaların iş yaşamlarına dönmeleri, açık ameliyatlarda 1-2 ayı bulabilirken, artroskopi sonrasında masa başı işi yapanlar birinci haftada, ayakta çalışma zorunluluğu olanlar ise 2-3 haftada işe dönebiliyorlar.
• Açık ameliyattan farklı olarak koltuk değneği kullanımı gerekmiyor. Hasta ameliyat sonrası eğer menisküs veya bağ tamiri yapılmamışsa tam yük vererek üzerine basabiliyor.

Ameliyat sonrasında hastanın dikkat etmesi gerekenler neler?

Ameliyat sonrasında özel olarak dikkat edilmesi gereken bir şey bulunmuyor. Önemli olan vücudumuzu ve kapasitesini tanımak. Neyi, ne kadar ve ne süreyle taşınması gerektiği bilinmeli. Bunlara dikkat edildiği sürece de sakatlanma ihtimali düşüyor. Artroskopik ameliyat geçirmiş hastanın da egzersizle kondisyonunu artırması ve vücudunu güçlendirmesi yeterli oluyor. Ancak artroskopik cerrahide başarılı sonuçlara ulaşabilmek için bu işlemin yıllardır başarıyla gerçekleştirilen hekim ve ekipler tarafından yapılması gerekiyor.