Cumhuriyet Halk Partisi İstanbul Milletvekili M. Akif HAMZAÇEBİ, Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına Kanun Teklifi vererek koronavirüs COVID-19 salgını nedeniyle ekonomik faaliyetlerde ortaya çıkan daralma, belediye gelirlerinin düşmesi sebebi ve salgınla mücadele sürecinde iş yükü ve sorumlulukları önemli ölçüde artan belediyeler için ek kaynağa ihtiyaç duyulduğunu ifade eden bir basın açıklaması yayımladı.
Cumhuriyet Halk Partisi İstanbul Milletvekili M. Akif HAMZAÇEBİ, basın açıklamasında konuya ilişkin şunları açıkladı:
BASIN AÇIKLAMASI
Bilindiği üzere içinden geçtiğimiz süreçte tüm dünyayla beraber ülkemizin de etkilendiği yeni tip koronavirüs COVID-19 salgını nedeniyle toplumun birçok kesiminde Devletten yardım ve destek beklentisi oluşmuştur. Bu kapsamda merkezi yönetimin yanı sıra yerel yönetim birimi olan belediyeler tarafından da sıkıntı yaşayan toplum kesimlerine yönelik çeşitli sosyal yardım faaliyetleri başlatılmıştır.
Ne var ki salgın dolayısıyla ekonomik faaliyetlerde ortaya çıkan daralma, belediye gelirlerinin yarıya yakın oranda azalmasına yol açmıştır. Gelirlerindeki bu azalmaya karşın salgınla mücadele sürecinde iş yükü ve sorumlulukları önemli ölçüde artan belediyeler, gerekli hizmetleri aksatmadan yürütebilmek için ek kaynağa ihtiyaç duymaya başlamıştır.
Bu bağlamda;
– Belediyelerin 2020 yılında, 5393 sayılı Belediye Kanununun 68 inci maddesinin (d) bendine göre hesaplanan miktara ilave olarak, meclis kararıyla, bu miktarın yarısı kadar ilave borçlanma yapabilmelerine,
– Genel bütçe vergi gelirlerinden il özel idareleri ve belediyelere ayrılan payların 31/12/2020 tarihine kadar, kredi borçları dolayısıyla kesinti yapılmaksızın ödenebilmesine,
– İller Bankası sermayesinin 30 milyar Türk Lirasından 45 milyar Türk Lirasına çıkarılmasına,
– İller Bankası sermayesindeki 15 milyar TL’lik artışın genel bütçeden karşılanması ve bu tutarın 1/1/2023 tarihinden itibaren il özel idareleri ve belediyeler adına her ay genel bütçe vergi gelirleri tahsilatı toplamı üzerinden ayrılacak paylardan kesinti yapılmak suretiyle tahsil edilmesine
-Sermaye artışından elde edilen 15 milyar Türk Lirası tutarındaki kaynağın talep eden belediye ve il özel idarelerine, genel bütçe vergi gelirleri tahsilâtı üzerinden verilen belediye ve il özel idareleri paylarının dağıtımına ilişkin esaslar dâhilinde kredi olarak kullandırılmasına,
– Vergi ve sigorta prim borçlarının ertelenmesine ilişkin 3 aylık sürenin 31/01/2021 tarihine kadar uzatılmasına
olanak sağlayan bir Kanun Teklifi hazırlayarak Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına sundum. Söz konusu Kanun Teklifi ekte sunulmaktadır.
Basına ve kamuoyuna saygıyla duyurulur.
TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ BAŞKANLIĞINA
Yeni tip koronavirüs (COVİD 19) salgını nedeniyle gelirleri yarıya yakın oranda azalan belediyelerin hizmetlerini aksatmadan yürütebilmeleri amacıyla hazırlanan Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi ve gerekçesi ekte sunulmuştur.
Gereğini arz ederim.
Saygılarımla.
M. Akif HAMZAÇEBİ
İstanbul Milletvekili
BAZI KANUNLARDA DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA DAİR KANUN TEKLİFİ
MADDE 1- 3/7/2005 tarihli ve 5393 sayılı Belediye Kanununa aşağıdaki geçici madde eklenmiştir.
“GEÇİCİ MADDE 13- Belediyeler 2020 yılında, Kanunun 68 inci maddesinin (d) bendine göre hesaplanan miktara ilave olarak, meclis kararıyla, bu miktarın yarısı kadar ayrıca borçlanma yapabilirler.”
MADDE 2- 2/7/2008 tarih ve 5779 sayılı İl Özel İdarelerine ve Belediyelere Genel Bütçe Vergi Gelirlerinden Pay Verilmesi Hakkında Kanuna aşağıdaki geçici madde eklenmiştir.
“GEÇİCİ MADDE 3- 31/12/2020 tarihine kadar, her ay genel bütçe vergi gelirleri tahsilat toplamı üzerinden il özel idareleri ve belediyelere ayrılacak paylardan, bu kurumların kredi borçları dolayısıyla herhangi bir kesinti yapılmaz.”
MADDE 3- 26/1/2011 tarih ve 6107 sayılı İller Bankası Anonim Şirketi Hakkında Kanunun 4 üncü maddesinin ikinci fıkrasının birinci cümlesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
“Bankanın sermayesi 45.000.000.000 (kırkbeş milyar) Türk Lirasıdır.”
MADDE 4- 26/1/2011 tarih ve 6107 sayılı İller Bankası Anonim Şirketi Hakkında Kanuna aşağıdaki geçici madde eklenmiştir.
“GEÇİCİ MADDE 6- Banka sermayesinin 45 milyar Türk Lirasına çıkarılması için gerekli olan 15 milyar Türk Lirası tutarındaki kaynak Hazine ve Maliye Bakanlığı bütçesinden karşılanır. Söz konusu tutar, 1/1/2023 tarihinden itibaren il özel idareleri ve belediyeler adına her ay genel bütçe vergi gelirleri tahsilatı toplamı üzerinden ayrılacak tutardan, Cumhurbaşkanınca belirlenecek usul ve esaslar çerçevesinde beş yılda Hazine ve Maliye Bakanlığınca kesinti yapılarak tahsil edilir.
Sermaye artışından elde edilen 15 milyar Türk Lirası tutarındaki kaynak talep eden belediye ve il özel idarelerine, 2/7/2008 tarihli ve 5779 sayılı İl Özel İdarelerine ve Belediyelere Genel Bütçe Vergi Gelirlerinden Pay Verilmesi Hakkında Kanuna göre genel bütçe vergi gelirleri tahsilâtı üzerinden verilen il özel idareleri ve belediye paylarının dağıtımına ilişkin esaslar dahilinde kredi olarak kullandırılır.”
MADDE 5- 16/04/2020 tarihli ve 7244 sayılı Yeni Koronavirüs (COVİD-19) Salgınının Ekonomik ve Sosyal Hayata Etkilerinin Azaltılması Hakkında Kanun ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanunun 1 inci maddesinin (1) numaralı fıkrasının (d) bendinde yer alan “itibaren 3 aylık döneme ilişkin tahsil edilmesi gerekenler 3 ay ertelenir” ibaresi “31/12/2020 tarihine kadar olan döneme ilişkin tahsil edilmesi gerekenler 31/01/2021 tarihine kadar ertelenir” olarak değiştirilmiştir.
MADDE 6- Bu Kanun yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
MADDE 7- Bu Kanun hükümlerini Cumhurbaşkanı yürütür.
GENEL GEREKÇE
Çin’de başlayarak tüm dünyaya yayılan yeni tip koronavirüs salgını, toplumsal sağlığın yanı sıra yerelde ve küreselde hemen hemen tüm ticari faaliyetleri olumsuz yönde etkilemiştir. Bu durum özellikle günlük işlerde çalışarak geçimini sağlamak zorunda olan dar gelirli ve yoksul vatandaşlarımız başta olmak üzere toplumun birçok kesiminde devletten yardım ve destek beklentisi oluşmasına neden olmuştur. Bu kapsamda merkezi yönetimin yanı sıra yerel yönetim birimi olan belediyeler tarafından da sıkıntı yaşayan toplum kesimlerine yönelik çeşitli sosyal yardım faaliyetleri başlatılmıştır.
Görev ve yetkileri, 10/7/2004 tarihli ve 5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanunu ile 3/7/2005 tarihli ve 5393 sayılı Belediye Kanununda düzenlenen belediyelerin temel sorumluluğu, belde sakinlerinin mahalli müşterek nitelikteki ihtiyaçlarını karşılamaktır. Belediyeler, vatandaşa en yakın hizmet birimi olmaları nedeniyle, merkezi yönetimin yetersiz kaldığı alanlar da dâhil olmak üzere, yerel halkın ortak ihtiyaçlarını yakından takip ve tespit etme şansına ve bunların giderilmesine yönelik hızlı çözümler geliştirme olanağına sahip bulunmaktadır. Bununla birlikte, hizmet alanları oldukça geniş ve çeşitli olan belediyelerin hizmet sunma kapasiteleri sahip oldukları kaynakların miktarı ile sınırlı kalmaktadır. Belli oranda öz gelirleri de bulunan belediyeler, büyük ölçüde merkezi yönetim vergi gelirlerinden kendilerine aktarılan gelirlere bağımlı olarak hizmet ve faaliyetlerini yürütmektedir.
Salgın dolayısıyla ekonomik faaliyetlerde ortaya çıkan daralma, belediye gelirlerinin yarıya yakın oranda azalmasına yol açmıştır. Gelirlerindeki bu azalmaya karşın salgınla mücadele sürecinde iş yükü ve sorumlulukları önemli ölçüde artan belediyeler, gerekli hizmetleri aksatmadan yürütebilmek için ek kaynağa ihtiyaç duymaya başlamıştır.
Bu bağlamda hazırlanan bu Kanun Teklifi ile;
– Belediyelerin 2020 yılında, 5393 sayılı Belediye Kanununun 68 inci maddesinin (d) bendine göre hesaplanan miktara ilave olarak, meclis kararıyla, bu miktarın yarısı kadar ilave borçlanma yapabilmelerine,
– Genel bütçe vergi gelirlerinden il özel idareleri ve belediyelere ayrılan payların 31/12/2020 tarihine kadar, kredi borçları dolayısıyla kesinti yapılmaksızın ödenebilmesine,
– İller Bankası sermayesinin 30 milyar Türk Lirasından 45 milyar Türk Lirasına çıkarılmasına,
– İller Bankası sermayesindeki 15 milyar TL’lik artışın genel bütçeden karşılanması ve bu tutarın 1/1/2023 tarihinden itibaren il özel idareleri ve belediyeler adına her ay genel bütçe vergi gelirleri tahsilatı toplamı üzerinden ayrılacak paylardan kesinti yapılmak suretiyle tahsil edilmesine
– Sermaye artışından elde edilen 15 milyar Türk Lirası tutarındaki kaynağın talep eden belediye ve il özel idarelerine, genel bütçe vergi gelirleri tahsilâtı üzerinden verilen belediye ve il özel idareleri paylarının dağıtımına ilişkin esaslar dâhilinde kredi olarak kullandırılmasına,
– Vergi ve sigorta prim borçlarının ertelenmesine ilişkin 3 aylık sürenin 31/01/2020 tarihine kadar uzatılmasına
olanak sağlanmaktadır.
MADDE GEREKÇELERİ
MADDE 1- Koronavirüs salgını nedeniyle kaynak ihtiyacı artan belediyelerin, 5393 sayılı Kanunun 68 inci maddesiyle belirlenen borçlanma limitine ilave olarak 2020 yılında, meclis kararıyla, borçlanma limitinin yarısı oranında ayrıca borçlanabilmelerine olanak sağlanmaktadır.
MADDE 2- Koronavirüs salgını nedeniyle kaynak sıkıntısı içindeki belediyelerin bu durumu dikkate alınarak, genel bütçe vergi gelirleri tahsilat toplamı üzerinden il özel idareleri ve belediyelere ayrılacak paylardan, 31/12/2020 tarihine kadar bu kurumların İller Bankasına olan kredi borçları nedeniyle herhangi bir kesinti yapılmaması amaçlanmaktadır.
MADDE 3- Halen 30 milyar Türk Lirası olan İller Bankası sermayesinin 45 milyar Türk Lirasına çıkarılması amaçlanmaktadır.
MADDE 4- İller Bankası Anonim Şirketinin sermayesinin 30 milyar TL’den 45 milyar TL’ye çıkarılması için gerekli olan 15 milyar TL tutarındaki kaynağın genel bütçeden karşılanması ve söz konusu tutarın 1/1/2023 tarihinden itibaren il özel idareleri ve belediyeler adına her ay genel bütçe vergi gelirleri tahsilatı toplamı üzerinden ayrılacak paylardan kesinti yapılarak tahsil edilmesi amaçlanmaktadır. Ayrıca, sermaye artışından elde edilen 15 milyar Türk Lirası tutarındaki kaynağın talep eden belediye ve il özel idarelerine, genel bütçe vergi gelirleri tahsilâtı üzerinden verilen belediye ve il özel idareleri paylarının dağıtımına ilişkin esaslar dahilinde kredi olarak kullandırılmasına olanak sağlanmaktadır.
MADDE 5- Koronavirüs Salgını yerel yönetimleri de finansman açısından oldukça zor bir duruma sokmuştur. Madde ile belediyelerin 31/12/2020 tarihine kadar ödemesi gereken vergi ve sigorta primlerinin 31/01/2021 tarihine kadar ertelenmesi suretiyle belediyelere geçici de olsa finansal bir rahatlama imkanı sağlanmaktadır.
MADDE 6- Yürürlük maddesidir.
MADDE 7- Yürütme maddesidir.
