Etnik yapısı ve coğrafi hudutları tartışma konusu olan MAKEDONYA, 1371’den 1912-1913 Balkan Savaşına kadar 542 yıl Osmanlı idaresinde kalmış olup, Türk tarihinin ayrılmaz bir parçasıdır. Ağustos 1913’te imzalanan Bükreş Antlaşmasıyla yüzde 51’i Yunanistan, yüzde 39’u Sırbistan, yüzde 9,5’i Bulgaristan ve yüzde 0,5’i Arnavutluk’a ait olmak üzere ve bu dört ülke arasında paylaşıldı.

Buna göre toplam 69.000 Km2 olan Makedonya’nın, 34.000 km2’si Yunanistan’a (Ege Makedonya’sı (27.000 km2’si Yugoslavya’ya (Vardar Makedonya’sı), 8.000 km2’si Bulgaristan’a bırakılmıştır. Balkanlar’ın etnik, dinsel, kültürel ve lisan açısından en karışık bölgelerinden olup;

–              Tarihi, coğrafi, akrabalık ve kan bağımızın olduğu,

–              Stratejik öneme sahip,

–              İkili ilişkilerimizin üst düzeyde seyrettiği bir ülkedir.

Kuruluşundan itibaren ilk diplomatik temsilcilik açan ve Makedonya’yı anayasal adı ile tanıyan ilk ülkelerden biri Türkiye’dir. Türkiye, Makedonya’nın uluslararası platformdaki entegrasyonuna tam ve sürekli desteğini devam ettirerek göstermiştir. (1)

Makedonya’ya tarih boyunca Traklar, İllirler, Romalılar, Slavlar, IV. asırda Hun Türkleri gelmiş ve onları Avarlar, Bulgarlar, Kıpçaklar, Peçenekler takip etmişlerdir.

XIV. yüzyılın ikinci yarısından Balkan Savaşları’na kadar bölge Osmanlı hâkimiyetinde kalmıştır. Balkan Savaşları’ndan sonra Osmanlı Devleti’nin bölgeden çekilmesiyle çeşitli vesilelerle göç etmek durumunda kalan Türkler azınlık konumuna düşmüşlerdir. Gerek Krallık Yugoslavya’sında gerekse Tito’nun başta olduğu dönemde mağdur durumda olan Türkler, din, dil, eğitim, sosyal ve siyasal örgütlenme gibi hususlarda pek varlık gösterememişlerdir. (2)

Yugoslavya’nın dağılmasının ardından 8.Eylül.1991’de Makedonya Sosyalist Cumhuriyeti’nin “MAKEDONYA” adıyla bağımsızlığını ilan etmesine tepki gösteren Yunanistan, “Makedonya’nın” Yunanistan’a ait olduğunu, bu adı kullanamayacaklarını söyleyerek tüm uluslararası platformlarda engellemek için elinden geleni yaptı ve sonuçta istediğini kabul ettirerek “KUZEY MAKEDONYA” olarak değiştirilmesini sağladı.  Birleşmiş Milletler, NATO ve AB, Yunanistan’ın etkisiyle Makedonya Cumhuriyeti’ne ve halkına karşı haksızlık etmiştir.

Nüfus Yapısı – Göç

Günümüz Makedonya’sının nüfusunu, Makedon, Türk, Arnavut, Sırp, Rom, Ulah (Rumen), Torbeş ve diğer milliyetler oluşturmaktadır. Yüzyıllardır birlikte yaşayan bu milliyetlerin bölgedeki nüfus oranı zaman zaman değişikliğe uğramıştır. Bu bağlamda en çok değişiklik Türk nüfusunda görülür. Osmanlı döneminde, Selanik, Üsküp, Manastır, Serez, Köprülü, Kalkandelen ve Gostivar… gibi şehir ve kasabalardaki nüfusun büyük çoğunluğunu Türkler oluşturuyordu. Bugün TÜRKLER, Batı Makedonya’nın Gostivar, Kalkandelen (Tetovo), Ohri, Struga, Manastır (Bitola), Kırçova, Debre bölgelerinden başka, başkent Üsküp (Skopje) ile Doğu Makedonya’nın Köprülü (Velez), Valandova, Ustrumca, Radoviş, İştip bölgelerinde yaşarlar. (3) Türkiye’ye yapılan çok sayıda göç, azalmanın temel sebebidir. Resmi verilere göre, geçmişte %15 civarında olan Türk nüfusu bugün %4 civarındadır.

1. COĞRAFİ KONUMU…:

Denize çıkışı olmayan, dağlık ve küçük ülke (25.713 km2) yüzölçümüne sahip) olmasına karşın stratejik açıdan önemli bir Balkan ülkesi olan Makedonya devleti, toplam 838 km sınıra sahip olup bunun 234 km’si Yunanistan, 181 km’si Arnavutluk, 162 km’si Bulgaristan, 160 km’si Kosova ve 101 km’si Sırbistan ile sınır oluşturmaktadır.(4)  Bugün Vardar Makedonya’sında Makedonya devleti kurulmuş olup kapladığı alan coğrafi Makedonya’nın yalnızca %38’idir, Ege Makedonya’sı Yunanistan, Pirin Makedonya’sı ise Bulgaristan sınırları içindedir.(5) Bu kısa girişi müteakip esas konumuz Yunan iddialarının aksine  “MAKEDONYA’nın YUNAN OLMADIĞI” konusuna geçelim.

1. YUNAN İDDİALARI…:

Yunanistan, Makedonya Cumhuriyeti’nin ismine karşı çıkarak değiştirilmesini sağlamış ve “MAKEDONYA’nın YUNAN” olduğunu iddiasını halen sürdürmektedir. Yunan iddialarını açıklamak için öncelikle, Yunan Megali idea’sını bilmek gerekir.

Megali İdea’nın HEDEFİ, batıda Bizans’ın zamanında İyonya Denizi’nde hakimiyet altına aldığı toprakları, doğuda Küçük Asya ve Karadeniz’i, kuzeyde Trakya, Makedonya ve Epir’i, güneyde Girit ve Kıbrıs’ı hakimiyet altına alıp; başkenti (İSTANBUL) Konstantinopolis yaparak Doğu Roma (Bizans) İmparatorluğu’nu diriltmekti. KİLİSENİN kuşaktan kuşağa aktardığı bu ülkü ile yoğrulan Yunan aydınları, Osmanlı imparatorluğunu parçalamak isteyen İngiltere, Rusya ve Fransa tarafından verilen destekle, zaman içinde etkili olmuştur.

Haziran 2018’de Yunanistan ile Makedonya arasında 27 yıldır süren “isim sorunu” konusunda anlaşmaya varılmıştı. Böylece Makedonya’nın, Eski Yugoslavya Cumhuriyeti Makedonya (FYROM) olan resmi ismini KUZEY MAKEDONYA CUMHURİYETİ olarak değiştirmesine karar verilmişti. Bu süreç, 11 Ocak 2019’da Makedonya’nın adının Kuzey Makedonya Cumhuriyeti olarak değiştirilmesini öngören anayasa değişikliklerinin Makedonya Meclisinde onaylanmasıyla nihayete erdi.  Ancak Yunanistan’daki tepkiler sürmektedir. (DEVAM EDECEK)

Süheyl ÇOBANOĞLU

RUBASAM Bşk. V.

K A Y N A K…:

(1)    Mustafa DURMAZ, TBMM, Makedonya Sorunu ve Yunanistan’ın İsim Uzlaşmazlığı

(2)    Necati ÇAYIRLI, MAKEDONYA TÜRKLERİ, 10 Nisan 2018

(3)    A.g.e

(4)    CIA, 2015

(5)    Mustafa DURMAZ, TBMM, Makedonya Sorunu ve Yunanistan’ın İsim Uzlaşmazlığı