Ülkemizde siyasi seçimlerle birlikte pek çok sivil alanda da seçimler yapılmaktadır. Bazıları tek aday ile diğer adayların sindirilmesi yoluyla, bazıları çok aday ile adayların propaganda yaparak diğer adayların önüne geçmesi yöntemi ile yapılmaktadır. Pek tabi göstermelik kâğıt oy pusulaları, tartışmalı itirazlı sonuç tutanakları ama hemen hepsi sandık başında yapılmakta.

Sendikalar, Apartman yönetimleri, Kooperatifler, sivil toplum örgütleri, siyasi parti örgütleri hep seçimle belirlenmekte ancak yasalara uygunmuş gibi gösterilen türlü türlü fetbazlıklar almış başını gitmiş. Örneğin seçim zamanını haber vermiş gibi gösterip kendine muhalif olanların haberi olmadan yapılan oldubitti seçimler. Seçim süresince veya Sandık sayım sırasında çaktırmadan yapılan açıkgözlükler hatta kavgalı gürültülü seçimlere zaman zaman şahit oluyoruz.

Seçim yasamız genelde ihtilallerden sonra yenilenmiş olsa da zaman içinde ufak tefek genelde iktidar partisinin öngördüğü şekilde düzenlemeler yapılmıştır. Ancak 1961, 1983 yıllarında yapılan seçim kanunumuz günümüz şartlarında geri kalmış, şekil şartları göstermelik yerine getirilen bir hal almış.

Günümüzde 20 yaş grubu dediğimiz Z kuşağı seçmenin de oldukça büyük bir kısmını oluşturmasına rağmen halen mühür basılan kâğıtlarla seçim yapılmasını garipsemekteler. Bu yüzden katılım oranı da düşmektedir.

Dijital dünya hayatımızın derinliklerine kadar girmiş, neredeyse her işi internet üzerinden yapıyorken seçim sistemimizi de dijitalleştirmek zorunlu hale gelmiştir. En önemlisi güvenlik yazılımları ve uygulamaları da oldukça gelişmiş bir durumdayız.

Oy kullanmaya gelenlerin hata yapmadan kullandıkları oylar içerisinden en çok oyu alan seçildiği bir sistemin bazı sakıncaları ortaya çıkmıştır. Örneğin nitelikli katılım şartı aranmamaktadır. Ya da en çok oy alan kadar olmasa da belirli bir oy almış adayların hiç söz hakkının olmaması katılımcılar arasında ayrışmaya sebep olmuştur. Gereksiz muhalefet etme yöntemleri, iftira veya abartılı suçlamalar kutuplaşmayı da beraberinde getirmiştir. Hele hele seçilenin görev süresi boyunca kendisine oy vermeyenleri ayrıştırması demokrasiye aykırılıklar oluşturmaktadır.

O zaman ne yapmalı? Oy hakkı olan herkesin seçim ve güvenliği konusunda hem fikir olacağı, seçim sonrasında da birbirine husumet gütmediği bir sistem yaratmalıyız. Bütün kurum ve kuruluşların amaç ve hedefleri vardır. Bu amaca hizmet etmek isteyenlerin oluşturduğu enerji kendi iç hesaplaşmaları ve birkaç kişinin egolarına hizmet etmeye başlamasının ana sebebi seçim sistemindeki aksaklıklar olduğu açıkça görülmektedir. Hem siyasi hem sivil hayatımızda neye hizmet etmek istediğimizi asla unutmamız gerekir. Bu amaç ve hedefleri gerçekleştirme konusunda tek yürek olabildiğimiz kadarıyla başarılı olunabileceğini düşünmek gerekir.

Dimyata pirince giderken evdeki bulgurdan da olmayalım.

28 Ağustos 2022

Gökhan Taneri VURAL